داریوش اقبالی (زادهٔ ۱۵ بهمن ۱۳۲۹ در تهران) معروف به داریوش، خواننده، بازیگر و فعّال اجتماعی ایرانی است

پیش از انقلاب ایران

دوران کودکی او در کرج، کردستان و میانه گذشت، پدرش محمود اقبالی، از ملاکان شهرستان میانه بود. اولین بار در ۹ سالگی در جشنی در مدرسه‌اش در شهرآرا به روی صحنه رفت. دوران دبیرستان را در دبیرستان‌هایی هم‌چون دبیرستان فارابی، دبیرستان کرج، دبیرستان رازی دبیرستانی در سنندج، و دبیرستان آزادگان تهران پارس گذراند و در مراسم هنری به اجرای برنامه ‌های هنری می‌پرداخت. در ۱۳۴۹ با حسن خیاط‌باشی آشنا شد و همین آشنایی موجب ورود رسمی او به موسیقی حرفه‌ای شد. در همین سال او با ترانهٔ به من نگو دوست دارم با آهنگسازی ترانه‌سرا و آهنگساز جوان درویش مصطفی جاویدان به شهرت رسید. نخستین ترانه مستقل او ترانه نبسته پیمان با شعری از علی گزرسز (رها) و موسیقی خودش است.

داریوش در دوران پهلوی و به علت خواندن آهنگ‌های سیاسی مانند جنگل، بن‌بست، بوی خوب گندم، علی کنکوری و گل بارون زده، مدتی زندانی شد. او در ترانهٔ علی کنکوری از زندان به عنوان دانشگاه نام می‌برد. همچنین دوران همکاری داریوش، بابک بیات و ایرج جنتی عطایی به دوران طلایی پاپ معروف است.^[۲] داریوش همکاری با شماری از چهره‌های سرشناس موسیقی پاپ ایران مانند منوچهر چشم آذر، بابک افشار، آندرانیک و به ویژه آهنگساز نامدار موسیقی ایران صادق نوجوکی را در کارنامه خود دارد. ایرج جنتی عطایی، شهیار قنبری و اردلان سرفراز نیز از جمله مشهورترین ترانه سرایانی هستند که در این سالیان با داریوش همکاری داشته‌اند.^[۳]

 

پس از انقلاب ایران

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، داریوش نیز مانند بیشتر خوانندگان پاپ ایرانی، از کشور خارج شد. داریوش در وبلاگ شخصی خود دلیل خروج از ایران را چنین بیان کرده: «پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به دنبال کشتار، خونریزی و خفقان حاکم بر سرزمینم، مجبور به ترک وطن شدم. از آن زمان تا حال، در سفری بی‌انتها، می‌کوشم در کنار هموطنانم سرود ایرانی آزاد را هم‌صدا شوم».

او در طی سال‌هایی که بیرون از ایران بوده، همواره از پناه‌جویان ایرانی حمایت کرده‌است و در تظاهرات‌های حمایت از این افراد فعال بوده‌است^[۴] و نیز با تشکیل بنیادهایی همچون آینه به حمایت از مبتلایان به اعتیاد برخاسته‌است.^[۵]

استفاده از ترانه‌ها و اشعار افرادی نظیر اردلان سرفراز، ایرج جنتی عطایی، شهیار قنبری، سیمین بهبهانی، مینا جلالی، هما میر افشار، زویا زاکاریان و بزرگانی چون مولانا و حافظ شیرازی، پرداختن به موسیقی اجتماعی، خواندن ترانه‌هایی که بار اعتراضی نسبت به وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران از جمله فقر، آزادی و اعتیاد را دارد و نیز برخورداری از صدایی خاص، او را به یکی از پرطرفدارترین و محبوبترین خوانندگان ایرانی تبدیل نموده‌است. یکی از کارهای بزرگ و شاخصی که او در طی مدت همکاری با عبدی یمینی به انجام رساند بازسازی مجدد برخی از آهنگهای دههٔ ۵۰ بود که با صدای داریوش خوانده شده بود.

داریوش هم‌اکنون ساکن شهر لس‌آنجلس در ایالات متحده آمریکا می‌باشد و دارای یک فرزند دختر و یک فرزند پسر به نام‌های بیتا و میلاد است.^[۶]

 

اعتیاد

پس از سال‌ها اعتیاد، او در سال ۲۰۰۰ (۷۹–۱۳۷۸) سرانجام تصمیم به ترک می‌گیرد. ترانهٔ معجزه خاموش اشاره‌ای به همین نقطهٔ عطف در زندگی اوست.^[۷] اولین برنامه رسمی داریوش به نام آینه در رادیو AFN (میبدی) بود و در سال ۲۰۰۳ سایت بهبودی را که اولین وب‌گاه ایرانی برای کمک به معتادان و خانواده‌ها بود راه‌اندازی کرد و سپس با همکاری دو پزشک، بنیادی به نام آینه تأسیس کرد تا به یاری معتادان برود. گفته می‌شود از زمان تأسیس این بنیاد تاکنون نزدیک به ۴۰ هزار نفر ترک اعتیاد کرده‌اند.^[۸]

بعد از رادیو او تصمیم به گسترش کار خود می‌گیرد و برنامه آینه را در تلویزیون‌های ۲۴ ساعته ادامه می‌دهد او همچنین در همایش‌ها و کنفرانس‌های متعدد ترک اعتیاد شرکت کرده‌است.

فالیت اجتماعی

بنیاد آینه

بنیاد آینه، با هدف یاری رسانی به معتادان، بیشتر با کمک افرادی که خود زمانی معتاد بوده اند فعالیت می کند. این بنیاد به همت داریوش اقبالی، تاسیس شده است. این بنیاد یک پایگاه اینترنتی دارد که به بخش های مختلف تقسیم شده است. دراین پایگاه برنامه های رادیویی و تلویزیونی نیزتهیه و پخش می شود. علاوه بر این، بنیاد آینه سمینارهای مختلفی را نیز جهت پرداختن به مسائل اعتیاد، معتادان و خانواده های آنها برگزار می کند. ^[۹]

بشردوستی

داریوش عضو سازمان عفو ​​بین الملل است. وی به جز اهمیت به ترک اعتیاد و رهایی به مسائل اجتماعی، پناه‌جویان ایرانی، گروه های جوامع اقلیت و کودکان کار نیز توجه دارد. وی در سال های اخیر با کمک دانشجویان کمپین حمایت از این افراد را تاسیس نمود.^[۱۰]

ترانه‌شناسی

 

مفهوم ترانه‌ها

داریوش با سبک صدایی خاص و استفاده از مضامینی همچون آزادی، صلح و عشق طرفداران خاص خود را داشته است و دارد. شعرهای ترانه‌هایش از شاعرانی مانند مولوی، حافظ، احمد شاملو، نادر نادرپور، حسین منزوی و سیمین بهبهانی و ترانه‌سرایانی همچون اردلان سرفراز، شهیار قنبری و ایرج جنتی عطایی است. وی با آهنگسازان بنامی چون جلیل و فرید زلاند، بابک بیات، اسفندیار منفردزاده، واروژان، حسن شماعی زاده و بابک افشار همکاری داشته است. داریوش هرگز با عقاید تحمیلی به اجتماع خود سازگار نبود. این موضوع سبب گشت تا ترانه‌های او در رابطه با عشق، صلح، آزادی و عدالت سروده شوند.

آهنگ‌های برتر

بر اساس نظر سنجی ای که با عنوان فهرست ۱۰۰ ترانه برتر ماندگار تاریخ موسیقی ایران توسط شبکه من و تو صورت گرفت ترانه دستای تو از داریوش در صدر ماندگارترین ترانه‌های ایرانی قرار گرفت. از جمله ماندگارترین آثار داریوش می‌توان به ترانه‌های دست‌های تو، شقایق، چشم من، دوباره می سازمت وطن، بچه‌ها، بوی گندم، به من نگو دوست دارم، خونه، یاور همیشه مومن، شام مهتاب، فریاد زیر آب، جشن دلتنگی، ای عشق، نون و پنیر و سبزی، سال سقوط سال فرار، دنیای این روزای من و سراب رد پای تو اشاره کرد.^[۱۱]

فیلم‌شناسی

داریوش در اوج مشهوریتش در دو فیلم یاران (۱۳۵۳)، ساخته محمد دلجو و امیرمجاهد با اجرای ترانهٔ یاران با صدای فریدون فروغی برای این فیلم، و فریاد زیر آب (۱۳۵۶) به همراه فرزانه تأئیدی و شهره و به کارگردانی سیروس الوند ایفای نقش کرد، و در این فیلم دو ترانه فریاد زیر آب و اجازه را نیز به عنوان موزیک متن فیلم، مورد اجرا قرار داد. داریوش ترانهٔ زندونی، که جزو ترانه‌های سیاسی او به شمار می‌آید، را برای فیلم گذر اکبر و زهره را برای فیلم رهایی خواند.

 

• یاران کارگردان فرزان دلجو
• فریاد زیر آب کارگردان سیروس الوند

فیلم فریاد زیر آب تنها فیلم داریوش است که در آن نقش اصلی دارد. داستان فیلم درباره ولگردی است که عاشق دختر پولداری می‌شود ولی بعدها متوجه می‌شود که او در واقع زنی روسپی است که با آدم‌های پولدار کار می‌کند و سعی می‌کند او را از این منجلاب بیرون بکشد.

جوایز و افتخارات

• جایزه رون سیمونز رِو رونالد رایت، بابت حمایت از حقوق اقلیت سال ۲۰۰۵^[۱۲]
• نشان صلح در فستیوال فیلم، موسیقی و رسانه‌های تصویری بحرین^[۱۳]
• جایزه بین‌المللی شر، به خاطر فعالیت‌های پیوسته در ارتباط با اعتیاد و معضلات اجتماعی